Print this page

ΒΙΟΑΝΑΔΡΑΣΗ Η γιόγκα της δύσης από τον Νικόλαο Μαγαλιό

Σε εποχές υψηλών εντάσεων, όπως η δική μας, η διανοητική και συναισθηματική ταραχή επηρεάζει βαθύτατα και το σώμα μας, σε τέτοιο βαθμό που πολλές φορές είναι ανεξέλεγκτο.Ωστόσο, το θετικό είναι πως η επιστήμη που μελετά τη σύνδεση σώματος και νου έχει προχωρήσει και έχει μάλιστα θέσει στη διάθεσή μας σημαντικά εργαλεία, αφ’ ενός για να εξερευνήσουμε αυτή τη σχέση και αφ’ ετέρου να τη χρησιμοποιήσουμε προς όφελός μας.

Ο κλάδος της ψυχολογίας που μελετάει τη σχέση μεταξύ της διανοητικής δραστηριότητας και των φυσιολογικών λειτουργιών, ονομάζεται Ψυχοφυσιολογία.Οι ψυχοφυσιολόγοι διερευνούν τους μηχανισμούς ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ νου και σώματος και αναζητούν συνεχώς αποτελεσματικότερες εκπαιδευτικές μεθόδους, με σκοπό τη διαχείριση των σωματικών λειτουργιών που προκαλούν τις ψυχοσωματικές διαταραχές.

Η πιο ενδιαφέρουσα και αποτελεσματική μέθοδος αυτορρύθμισης είναι η Βιοανάδραση, η οποία μελετείται και εφαρμόζεται συστηματικά από το 1969.
ΑΝΑΔΡΑΣΗ
Σύμφωνα με τον Δρ. Δημ. Χρηστίδη «ανάδραση ή ανατροφοδότηση (feedback), στα φυσικά συστήματα εν γένει, ορίζεται η παροχή πληροφορίας κατά ή μετά την εκτέλεση της δραστηριότητας ενός συστήματος και έχει πάντοτε επιβεβαιωτικό και/ή διορθωτικό ρόλο». Με άλλα λόγια πρόκειται για έναν μηχανισμό, ο οποίος μας πληροφορεί σχετικά με την πρόοδο ή τον αντίκτυπο που επιφέρει κάποια συγκεκριμένη ενέργειά στο περιβάλλον. Από εσωτερικής σκοπιάς, πρόκειται για την αντανάκλαση, το καθρέπτισμα, κάποιας συγκεκριμένης ενέργειάς μας (σκέψης, συναισθήματος, λόγου και πράξης), στο περιβάλλον.
Υπάρχουν πολλά καθημερινά παραδείγματα ανάδρασης, όπως το ταχύμετρο στα οχήματα, οι ενδείξεις του υπολογιστή, η κριτική των συνανθρώπων μας, κ.α. Θα μπορούσε άραγε μία γυναίκα να βάψει τα χείλη της ή ένας άνδρας να ξυριστεί, δίχως τη χρήση καθρέφτη; Πόσοι από εσάς δεν ξαναπιέσατε το κουδούνι μιας κατοικίας επειδή δεν ακούσατε κάποια ηχητική αντίδραση κατά την ώρα που ασκούσατε πίεση, όντας έτσι σε αμφιβολία για την αποτελεσματικότητα της δράσης σας; Αντιθέτως, πόσοι από εσάς δεν ήσασταν απολύτως βέβαιοι για την αποτελεσματικότητα της πράξης σας, όταν το κομβίο που πιέσατε σας «έδωσε» άμεση ηχητική ανάδραση; Μάλιστα, όσο πιο άμεση και ακριβής είναι η ανάδραση, τόσο λιγότερη είναι η δύναμη που θα ασκήσουμε και μάλιστα για μικρότερο χρονικό διάστημα.

Τα συστήματα ανάδρασης χωρίζονται σε τρείς κατηγορίες: βιολογικά, ψυχικά και μηχανολογικά. Στο παρόν άρθρο θα ασχοληθούμε με τη σύμπλεξη των βιολογικών και των ψυχικών συστημάτων, και την παρακολούθηση και επιρροή αυτών με τη χρήση ειδικών συσκευών ανάδρασης.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΒΙΟΑΝΑΔΡΑΣΗ;
Με τον όρο Βιοανάδραση, εννοούμε την αμφίδρομη διαδικασία απεικόνισης και εκπαίδευσης σωματικών λειτουργιών, οι οποίες υπάγονται στο Αυτόνομο Νευρικό Σύστημα (ΑΝΣ).
Η έρευνα έχει τεκμηριώσει ότι κάθε άνθρωπος δύναται να μάθει να διαχειρίζεται λειτουργίες που υπάγονται στο αυτόνομο νευρικό σύστημα του, αρκεί να λαμβάνει άμεση και ακριβή πληροφόρηση (ανάδραση) σχετικά με τη συγκεκριμένη λειτουργία που επιθυμεί να ελέγξει. Έτσι, λειτουργίες τις οποίες δεν ελέγχουμε συνειδητά, όπως τα εγκεφαλικά κύματα, οι καρδιακοί παλμοί, η σωματική θερμοκρασία κ.α., μπορούν να τεθούν υπό τον έλεγχό μας.
Όσοι εκπαιδεύονται στη Βιοανάδραση, εφαρμόζουν συγκεκριμένες ψυχοφυσιολογικές τεχνικές, την ώρα που ειδικές ηλεκτρονικές συσκευές ανιχνεύουν και μεγεθύνουν ανεπαίσθητες κι ασυνείδητες σωματικές λειτουργίες. Εφ' όσον παρακολουθούμε τις λειτουργίες αυτές σε πραγματικό χρόνο, τότε μπορούμε να παρεμβαίνουμε στη διαδικασία.
Αναλόγως με τη λειτουργία που θέλουμε να εκπαιδεύσουμε υπάρχουν διάφορες μορφές βιοανάδρασης όπως η καρδιακή, η ηλεκτροεγκεφαλογραφική (νευροανάδραση), η θερμική, η ηλεκτροδερμική, κ.α. Σύμφωνα με τον JohnA. Corson, Ph.D., καθηγητή Ψυχιατρικής στην Ιατρική σχολή του Dartmouth και ειδικό στο πεδίο της βιοανάδρασης, «το έργο των συσκευών βιοανάδρασης είναι η απεικόνιση μιας ή περισσοτέρων βιολογικών λειτουργιών, οι οποίες διαφορετικά θα ήταν δύσκολο ή αδύνατο να γίνουν αντιληπτές. Η παραμικρή διακύμανση κάποιας σωματικής λειτουργίας μετασχηματίζεται σε ένα εύκολα κατανοητό σήμα, κυρίως οπτικά ή ακουστικά, έτσι ώστε ο εκπαιδευόμενος να γνωρίζει, ανά πάσα στιγμή και με ακρίβεια, τις μεταβολές που διαδραματίζονται σε κάποιο συγκεκριμένο σύστημα του σώματος του».
Επί παραδείγματι, πειραματιζόμουνα, προ δεκαετίας, με τη συσκευή θερμικής βιοανάδρασης, με σκοπό την αύξηση, κατά βούληση και κατ’ επιλογήν, της θερμοκρασίας της αριστερής παλάμης. Ύστερα από δύο εβδομάδες εξάσκησης, κατάφερα να ανέβει η θερμοκρασία κατά δύο βαθμούς κελσίου, δηλαδή να προκαλέσω πυρετό, στην αριστερή μου παλάμη. Αυτό επετεύχθη με την εφαρμογή της κατάλληλης πρακτικής οραματισμού και με την ακριβή ανάδραση της συσκευής. Καθώς ενεργοποιούσα διάφορες τεχνικές, η συσκευή με ενημέρωνε αμέσως και για την παραμικρή απόκλιση, μέχρις ότου εντόπισα την τεχνική, η οποία είχε την ισχυρότερη επιρροή στον εγκέφαλό μου.
Η Βιοανάδραση χρησιμοποιείται για τη θεραπεία ευρέος φάσματος παθήσεων: υπερένταση (στρες), διαταραχές ύπνου, πονοκέφαλοι και πολλά άλλα είδη πόνου, επιληψία, αλκοολισμό και άλλους εθισμούς, διαταραχές του κυκλοφορικού, καρδιακές αρρυθμίες, ασθένεια του Raynaud, αναπνευστικά προβλήματα, διαταραχές του πεπτικού συστήματος, κοπρώδη και ουρική ακράτεια, μυϊκούς σπασμούς, μυϊκές δυσλειτουργίες και άλλες κινητικές διαταραχές κ.α.

ΕΙΔΗ ΒΙΟΑΝΑΔΡΑΣΗΣ
Η βιοανάδραση εκτός από σωματικές, έχει εφαρμογές και σε ψυχικές παθήσεις. Τα υποκειμενικά πρότυπα αντίληψης και κατανόησης της πραγματικότητας, αποτελούν την ερμηνεία μας για τον αντικειμενικό κόσμο και επηρεάζουν τις διανοητικές, συναισθηματικές και σωματικές μας λειτουργίες, το λέγειν και το πράττειν μας. Έχουν δημιουργηθεί από την επίδραση του περιβάλλοντος από την ώρα της συλλήψεως έως και την πρώτη επταετία του βίου μας, κυρίως από τη σχέση με τους γονείς. Όταν ενεργοποιούνται από κάποιο ερέθισμα, τότε επηρεάζεται το ΑΝΣ, το οποίο είναι υπεύθυνο για τη διέγερση και τη χαλάρωση του οργανισμού. Η ανακάλυψη κάποιου τέτοιου προτύπου και εν συνεχεία η συστηματική απευαισθητοποίησή του, αποτελεί μία από τις σπουδαίες ψυχοθεραπευτικές εφαρμογές της βιοανάδρασης.
Ηλεκτροκαρδιακή Βιοανάδραση:
Η τρέχουσα έρευνα αποδεικνύει ότι η καρδιά, ο εγκέφαλος, το νευρικό και το ορμονικό σύστημα, αποτελούν τα θεμελιώδη συστατικά ενός δυναμικού, αλληλεπιδρώμενου δικτύου, απ’ το οποίο αναδύεται η συναισθηματική εμπειρία (βλ. ΑΒΑΤΟΝ 133). Η συνειδητοποίηση και εφαρμογή συγκεκριμένου αναπνευστικού ρυθμού, σε συνδυασμό με την αναβίωση αρμονικών συναισθηματικών καταστάσεων, όπως ευγνωμοσύνη, ησυχία, πληρότητα, συμπόνια κ.α., την ώρα που ο εκπαιδευόμενος είναι συνδεδεμένος με τη συσκευή ανάδρασης, οδηγεί στην εγκαθίδρυση αυτών των καταστάσεων. Κατόπιν εξασκήσεως, ο εκπαιδευόμενος μπορεί να ενεργοποιεί, κατά βούληση, αυτήν την ευεργετική κατάσταση για να προσεύχεται ή να διαλογίζεται, να αναχαιτίζει την υπερένταση και να απευαισθητοποιεί αρνητικά φορτισμένα συναισθήματα και αναμνήσεις.
Νευροανάδραση:
Η εκπαίδευση των εγκεφαλικών κυμάτων, γνωστή ως ΗΕΓ Βιοανάδραση ή Νευροανάδραση, είναι διαδικασία μάθησης, η οποία αποσκοπεί στην ενίσχυση ευνοϊκότερων και στην αναχαίτιση μειονεκτικότερων προτύπων εγκεφαλικών κυμάτων. Όταν, κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης παρουσιάζονται τα επιθυμητά πρότυπα εγκεφαλικών κυμάτων, τότε επιβραβεύονται, και σταδιακά δημιουργούνται νέα και ευεργετικότερα πρότυπα.

Η Νευροανάδραση περιλαμβάνει δύο διαφορετικές εκπαιδεύσεις:


α) SMR/βήτα® εκπαίδευση μεσαίων συχνοτήτων (12 – 19 Hz)

  • καλλιεργεί τη συγκέντρωση
  • χρησιμοποιείται για την φυσιολογικοποίηση της εγκεφαλικής λειτουργίας

β) Άλφα/θήτα® εκπαίδευση χαμηλών συχνοτήτων (4 – 12 Hz)

  • καλλιεργεί τη χαλάρωση
  • χρησιμοποιείται για την ψυχολογική ολοκλήρωση

Ηλεκτροδερμική Βιοανάδραση: Η συσκευή ηλεκτροδερμίας, απεικονίζει τις αλλαγές στην αγωγιμότητα του δέρματος, παρακολουθώντας τις διακυμάνσεις του ΑΝΣ: κατά τη διέγερση αυξάνεται και κατά τη χαλάρωση μειώνεται η έκκριση των ιδρωτοποιών αδένων. Αυτή η δραστηριότητα επηρεάζεται άμεσα από την ψυχοσυναισθηματική κατάσταση του ατόμου: όσο περισσότερο στρες, φόβος, πόνος κ.α. αισθανόμαστε τόσο περισσότερος ιδρώτας εκκρίνεται π.χ. «με έλουσε κρύος ιδρώτας».


Η εκπαίδευση με τη συγκεκριμένη συσκευή χρησιμοποιείται στην εκμάθηση τεχνικών χαλάρωσης, στην ανίχνευση κρυφών συναισθηματικών παραγόντων που επηρεάζουν τον εκπαιδευόμενο και κατόπιν, μέσω της συστηματικής απευαισθητοποίησης, στην απαλοιφή ή τη μείωση της επιρροής τους.


Επί παραδείγματι, πολλά χρόνια πριν, πέθανε ο σύζυγος μιας φίλης μου. Αυτός που τον πρωτοείδε νεκρό και την ενημέρωσε, τηλεφωνικώς, ήταν ο δεκάχρονος υιός της. Ύστερα από την κηδεία, η μητέρα απετάνθη σε ειδικευμένους παιδοψυχολόγους, οι οποίοι και διαπίστωσαν ότι το παιδί ήταν εντάξει. Επειδή είχα τις αμφιβολίες μου την παρότρυνα να συνδέσουμε τον μικρό στη συσκευή GSR, όπερ και εγένετο. Ενώ λοιπόν παρακολουθούσα και κατέγραφα τις αντιδράσεις, του ζήτησα να μου διηγηθεί την ιστορία με τον πατέρα του. Ενώ έδειχνε άνετος, η διέγερση που απεικόνιζε το μηχάνημα ήταν εξαιρετικά έντονη. Κατόπιν, εφήρμοσα μία θεραπευτική τεχνική του NLP και κατόπιν επανέλαβα την διαδικασία. Η αλλαγή ήταν απίστευτη: υπήρχε ελάχιστη διέγερση κατά την εκ νέου διήγηση της ιστορίας. Τότε, ήμουνα σίγουρος σχετικά με την απευαισθητοποίηση, γεγονός που μου το επιβεβαίωσε, με μεγάλη χαρά η μητέρα του, την επόμενη κιόλας ημέρα.    


Θερμική Βιοανάδραση
: Η θερμική βιοανάδραση είναι ένα βασικό εργαλείο καθοδήγησης στην αποτελεσματικότερη εκμάθηση τεχνικών χαλάρωσης, οι οποίες συμβάλουν στη βελτίωση συγκεκριμένων αγγειακών παθήσεων συμπεριλαμβανομένης της ημικρανίας, της ασθένειας του Raynauld και της υπέρτασης.
Η ειδική συσκευή ανάδρασης, πληροφορεί, με ακρίβεια, τον θεραπευτή και τον θεραπευόμενο σχετικά με τη διαστολή ή συστολή των αιμοφόρων αγγείων, καταγράφοντας κι απεικονίζοντας τις μεταβολές στη θερμοκρασία των δάχτυλων.
Επειδή η ροή του αίματος στα χέρια σχετίζεται άμεσα αντίδραση πάλης – φυγής, ο εκπαιδευόμενος μαθαίνοντας προοδευτικά να αυξάνει τη θερμοκρασία μπορεί να χαλαρώνει εύκολα και βαθειά. Παρατηρώντας σε πραγματικό χρόνο τη μεταβολή της θερμοκρασίας, αντιλαμβάνεται τα εσωτερικά του συναισθήματα, και τον τρόπο που αυτά συνδέονται με τη διέγερση και τη χαλάρωση.
Όσο προχωράει η εκπαίδευση, τόσο ευκολότερα ο εκπαιδευόμενος αρχίζει να αντιλαμβάνεται στην καθημερινότητα πότε ο οργανισμός του διεγείρεται και πότε χαλαρώνει, και να επιλέξει ποιά από τις δύο καταστάσεις είναι η επιθυμητή.

Αναπνευστική Βιοανάδραση: Χρησιμοποιείται για τη φυσιολογικοποίηση της λειτουργίας των αναπνευστικών μυών και του αναπνευστικού ρυθμού. Υπάρχουν δύο εκπαιδευτικές συσκευές, ο Πνευμογράφος και το Καπνόμετρο.

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΝΑΔΡΑΣΗ

Πέρα από τη μέθοδο της Βιοανάδρασης, υπάρχει και μια βαθύτερη διάσταση στην ανάδραση, που έχει να κάνει με το πως εμείς σχετιζόμαστε με τους γύρω μας. Σύμφωνα με τον Κρισναμούρτι, «Όπως είπαμε, η εξέταση του εαυτού μας, ξεκάθαρα, σωστά, με ακρίβεια είναι δυνατή μόνο στον καθρέπτη των σχέσεων. Είναι ο μοναδικός καθρέπτης που έχουμε. Όταν ξυρίζεσαι, κοιτάζεις το πρόσωπό σου ή χτενίζεσαι, ο καθρέπτης αντανακλά αυτό ακριβώς που είσαι: το πρόσωπό σου, την εμφάνισή σου. Και, από ψυχολογικής απόψεως, μήπως υπάρχει κάποιος καθρέπτης, στον οποίο μπορείς να δεις ξεκάθαρα, σωστά, με ακρίβεια αυτό που είσαι; Όπως είπαμε υπάρχει τέτοιος καθρέπτης και είναι οι σχέσεις μας, είτε αυτές είναι στενές, είτε είναι με άνδρες ή γυναίκες. Σε αυτές τις σχέσεις βλέπεις αυτό που είσαι, εάν επιτρέψεις στον εαυτό σου να δει αυτό που είσαι».

Κι αν θέλουμε να πάμε ακόμα βαθύτερα, μπορούμε να αναλογιστούμε τα λόγια του γέροντας Θαδδαίου, ο οποίος λέει ότι «αποσπόμαστε πολύ και η συγκέντρωσή μας είναι αδύναμη. Είμαστε σαν ένας σπασμένος καθρέφτης που καθρεφτίζει την πραγματικότητα μέσα στα μικρά θραύσματά του, μέχρι η δύναμη του Θεού να μας κάνει και πάλι ακέραιους, ικανούς να καθρεφτίσουμε πιστά την εικόνα Του».

Σύντομη Παρουσίαση

Ο Νικόλαος Μαγαλιός εργάζεται ως Εκπαιδευτής Προσωπικής Ανάπτυξης στην Αθήνα και την Κρήτη. Έχει σπουδάσει Διοίκηση Επιχειρήσεων & Ψυχολογία, και έχει εκπαιδευθεί στον NLP, τη Βιοανάδραση, την Ύπνωση κ.α. Είναι δημιουργός των εκπαιδευτικών & βιωματικών μαθημάτων «Το Μονοπάτι της Καρδιάς» και «NLP: Ο Δρόμος της Διανοίας».

Νικόλαος Μαγαλιός

 

www.neurofeedback.gr

τηλ.:
697 363 74 54

Read 4034 times
Rate this item
(0 votes)

Latest from VaiosPanagiota

Related items