Print this page

Εμμονή, εθισμός ή υποχονδρία;

Εμμονή, εθισμός ή υποχονδρία;

2013-11-21 175049

Πόσες φορές μπορεί να πλύνει κάποιος τα χέρια του μέσα σε μία μέρα ή πόσο μπορεί να μεταμορφώνει τη ζωή του για να αποφύγει τη βίαιη σκέψη ότι παθαίνει ατύχημα ή πεθαίνει; Αυτά είναι μόνο η αρχή της γνωστής μάστιγας της εποχή μας... την υποχονδρία.

Τι είναι η υποχονδρία;

Για να κατανοήσουμε την υποχονδρία και να τη διαχωρίσουμε από τις εμμονικές και εθιστικές συμπεριφορές, πρέπει πρώτα να επισημάνουμε ότι δεν προκαλεί ευχαρίστηση. Σε αντίθεση με κάποιες εμμονές που μπορεί να συνδέονται με απόλαυση ή ηδονή, η υποχονδρία πηγάζει από έντονοφόβο. Ο φόβος που προκαλεί η έντονη σκέψη μεταφέρεται στη συνέχεια σε πράξεις, που ουσιαστικά δίνουν την αίσθηση στο άτομο ότι «ξέφυγε τον κίνδυνο». Έτσι, η υποχονδρία κατατάσσεται στις ψυχικές διαταραχές, καθώς πηγάζει από «λανθασμένες» σκέψεις, που καταφέρνουν να αλλάζουν ολόκληρη τη συμπεριφορά και τη ζωή του ατόμου χωρίς πραγματική αιτία.

Εμμονή ή σχολαστικότητα;

Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στην έμμονη σκέψη και την έμμονη συμπεριφορά; Πόσο διαφέρει κάποιος που σκέφτεται συνέχεια ότι το παιδί ή ο σύντροφός του παθαίνουν ατύχημα από εκείνον που «τσεκάρει» 10 φορές ότι κλείδωσε την πόρτα και τα παράθυρα πριν φύγει από το σπίτι; Ας δούμε τη διαφορά:

Έμμονη ιδέα:

Δημιουργείται χωρίς να την προκαλούμε συνειδητά. Έρχεται βίαια ωςπαρόρμηση ή εικόνα και συνήθως προσπαθούμε να αντισταθούμε σε αυτή.

Παραδείγματα:

- αναπαραγωγή σκέψης πως κάποιος άλλος ή ο ίδιος παθαίνει ατύχημαή πεθαίνει
- έντονη ανησυχία πως είναι άρρωστος
- φόβος ότι μπορεί να προκαλέσει κακό στους άλλους ή για μία μητέρα ότι μπορεί να βλάψει το παιδί της
- φόβος μόλυνσης ή διαρκής σκέψης καθαριότητας και τάξης

Έμμονη συμπεριφορά:

Δημιουργείται συνειδητά και επαναλαμβανόμενα ως «απάντηση» ή «λύση» σε έντονες παρορμήσεις (ή φοβίες). Η συμπεριφορά αυτή έχει ιεροτελεστικό ή σχολαστικό χαρακτήρα και ενώ προσπαθούμε να αντισταθούμε σε αυτή, δεν μπορούμε να την αποφύγουμε.

Παραδείγματα:

- συνεχές πλύσιμο των χεριών μετά από χειραψίες, άγγιγμα χρημάτων κ.λπ. από φόβο μόλυνσης ή μεταφοράς μικροβίων
- επαναλαμβανόμενος έλεγχος για την ασφάλεια του σπιτιού πριν φύγει κάποιος από το σπίτι από φόβο διάρρηξης
- επαναλαμβανόμενος έλεγχος ηλεκτρικών συσκευών από φόβο πυρκαγιάς
- ό,τι αγγίζει κάποιος με το ένα χέρι, να το αγγίζει και με το άλλο από φόβο κάποιας προκατάληψης ή ακόμη και τιμωρίας

Πώς μπορώ να ξέρω αν πάσχω από υποχονδρία;

Προσοχή! Πολλές από τις εμμονικές συμπεριφορές αποτελούν κομμάτι της ανθρώπινης ζωής χωρίς να αποτελούν διαταραχή που χρειάζεται θεραπεία. Η ανησυχία υπάρχει όταν οι σκέψεις ή οι πράξεις αρχίζουν να επηρεάζουν πραγματικά τη ζωή του ανθρώπου με τρόπο ανεξέλεγκτο.

Δηλαδή, μπορεί σε όλους να τύχει να ελέγξουν διπλά την κλειδωμένη πόρτα του σπιτιού, αλλά κάποιοι θα το κάνουν καθημερινά πάνω από πέντε φορές.

Μπορεί κάποιος να σκεφτεί ότι πάσχει από μία αρρώστια και να κάνει προληπτικές γενικές εξετάσεις, αλλά κάποιοι θα επαναλάβουν τις εξετάσεις ίσως για χρόνια κυνηγώντας αδικαιολόγητα μία διάγνωση αρρώστιας.

Αυτή η διαφορά στην ποσότητα της επαναλαμβανόμενης σκέψης ή συμπεριφοράς είναι ανησυχητική και τότε μόνο πρέπει κάποιος να το αντιμετωπίσει ως διαταραχή και να ζητήσει βοήθεια από ειδικούς ψυχολόγους.

Από πού προέρχεται;

Πολλές είναι οι απόψεις για τους παράγοντες που προκαλούν την υποχονδρία.

Από κληρονομικούς και βιολογικούς παράγοντες μέχρι... πρόωροάγχος ! Γενικότερα μπορούμε να πούμε πως η υποχονδρία είναι η αντίδραση σε κάποιου είδους καταπιεσμένη συμπεριφορά στην παιδική ηλικία ή ακόμη και η «πίεση» από την οικογένεια ή το περιβάλλον για «υποχρεωτική συμπεριφορά».

Δηλαδή, αν για παράδειγμα το παιδί δεν αναγνωρίσει τη σημασία που μπορεί να έχει στη ζωή του το πλύσιμο του σώματος και το εκλάβει ως καταπιεστική στιγμή της ημέρας, θα μπορούσε να δημιουργήσει τη λανθασμένη πεποίθηση ότι υπάρχει φόβος μόλυνσης ή θανάτου. Όλα αυτά βέβαια γίνονται συγκεκριμένα μόνο μέσα από την ειδική ανάλυση κάθε ξεχωριστής περίπτωσης και αφήνονται ανοιχτά πολλά ενδεχόμενα αιτιολογίας.

Πόσο επηρεάζει το άγχος σήμερα;

Το άγχος μπορεί να επιδεινώσει φοβίες και εμμονές και να προκαλέσει μέχρι και υποχονδρία. Δεν είναι καθόλου τυχαία η αύξηση των περιστατικών που παρατηρούμε τόσο σε παιδιά και εφήβους όσο καιενήλικες. Η υπερβολική αύξηση των απαιτήσεων της καθημερινότητας δημιουργεί συχνά μία ανάγκη εκτόνωσης.

Όσοι δεν καταφέρνουν να βρουν την ισορροπία ανάμεσα στα «θέλω» και τα «μπορώ», την επιθυμία και την ανάγκη, μπορεί να εκδηλώσουνεμμονές ως απάντηση ή λύση στο υπερβολικό καθημερινό άγχος.

Γιατί αν κάποιος χάσει τον έλεγχο της προσωπικής του ανάπτυξης μέσα από τη ζωή, δημιουργεί εύκολα την ψευδαίσθηση του «ελέγχου» καθαρίζοντας, πλένοντας, κλειδώνοντας... και γενικότερα αποφεύγοντας την πραγματικότητα. Κλείνεται σε ένα εσωτερικό κόσμο, και ως κατά φαντασία ασθενής... βλέπει κάτι που δεν υπάρχει ωςκίνδυνο, ενώ η ουσία είναι μόνο στον τρόπο που βιώνει και επιλέγει την ίδια του τη ζωή.

 

*Πηγή Άρθρου & Δικαιώματα: Εύη Σύρου,

Γνωσιακή Ψυχολόγος, Συνθετική Αυτογνωσία,

www.evysyrou.gr

 

2013-11-23 002150

Read 6298 times

Latest from